İHRACAT BEDELLERİNİN YURDA GETİRİLMESİ ve MUAF (İSTİSNA) TANINAN ÜLKELER
TCMB İhracat Genelgesinde, Hazine ve Maliye Bakanlığının 02.02.2024 tarihli ve 2845126 sayılı yazısıyla, İhracat Bedelinin Yurda Getirilmesinde İstisna Tanınan Ülkeler 4 ülkenin ilavesi ve 2 ülkenin çıkarılmasıyla 31’den 33’e yükseltilmiştir.
2 şubat 2024 ve sonrası güncellemeler için merkez bankası web sitesinin kontrol edilmesi gereklidir. (https://www.tcmb.gov.tr/)
1- Afganistan
2- Angola
3- Belarus
4- Benin
5- Cibuti
6- Demokratik Kongo Cumhuriyeti
7- Etiyopya
8- Fildişi Sahili
9- Filistin
10- Gabon
11- Gana
12- Gine
13- Güney Sudan
14- İran
15- Kamerun
16- Kenya
17- Kırgızistan
18- Kongo Cumhuriyeti
19- Kuzey Kore
20- Küba
21- Liberya
22- Lübnan
23- Mali
24- Moldova
25- Nijerya
26- Senegal
27- Somali
28- Sudan
29- Suriye
30- Tacikistan
31- Tanzanya
32- Venezuela
33- Yemen
50 T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığının 04.11.2022 tarih ve 1640977 sayılı yazısı.
51 T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığının 02.02.2024 tarih ve 2845126 sayılı yazısı.
23
EK: 3
İHRACAT BEDELİNİN YURDA GETİRİLMESİNDE GÜMRÜK
BEYANNAMESİNDE YER ALAN TUTARIN YÜZDE ELLİSİNİN
TASARRUFUNUN SERBEST BIRAKILDIĞI ÜLKELER5253
1- Azerbaycan
2- Cezayir
3- Fas
4- Kazakistan
5- Libya
6- Özbekistan
7- Tunus
8- Türkmenistan
9- Ukrayna
- İHRACAT BEDELLERİNİN YURDA GETİRLMESİNDE GENEL KURAL
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara ilişkin “İhracat Bedelleri Hakkında” düzenlemeleri içeren 2018-32/48 sayılı Tebliğ’e göre (Madde 3/1), Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedeller, ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin ihracata aracılık eden bankaya transfer edilir veya getirilir. Bedellerin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez.
Kısaca, ihracat bedellerinin ithalatçının ihracatçıya ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin yurda getirilmesi esastır. Ana kural budur. Ancak her hâlükârda, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ilişkin 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in yürürlüğe girdiği 4 Eylül 2018 tarihten itibaren fiili ihracatı gerçekleştirilen işlemlere ilişkin ihracat bedellerinin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez. 180 gün azami süredir.
- ÖZELLİĞİ OLAN İHRACAT
Söz konusu Tebliğ’de (Madde 5) bazı “özelliği olan ihracat” işlemlerinde, ihracat bedellerinin yurda getirme sürelerinin “başlangıç tarihleri” ile “getirme süreleri”nde ihracatçılarımız lehine düzenleme yapılmıştır.
- KARAR’DA VE TEBLİĞ’DE YER ALAN İSTİSNALAR
Bu düzenleme dışında ihracat bedelinin yurda getirilmemesine ilişkin ülke, firma veya işlem bazında bir düzenleme, başka bir anlatınla istisnalar Karar’da ve Tebliğ’de yer almamaktadır. Bunula birlikte Tebliğ (Madde 11) uyarınca; Hazine ve Maliye Bakanlığı, bu Tebliğin tatbikatını temin etmek amacıyla gerekli göreceği her türlü tedbiri almaya, haklı durumları değerlendirip sonuçlandırmaya, tereddütlü hususları gidermeye, Tebliğde öngörülen haller dışında kalan özel durumları inceleyip sonuçlandırmaya, döviz getirme sürelerini uzatmaya, döviz getirme zorunluluğunu kısmen veya tamamen kaldırmaya, bu Tebliğde öngörülen miktarlar ile süreleri belirlemeye ve değiştirmeye yetkili kılınmıştır.
İHRACAT GENELGESİ
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Genelgenin amacı, ihracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin
usul ve esasları düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Genelge, 7/8/1989 tarihli ve 89/14391 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ile
4/9/2018 tarihli ve 30525 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma
Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) (Tebliğ No: 2018-
32/48)’in 12 nci maddesinin birinci fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 3 – (1) Bu Genelgede geçen;
a) 2018-32/48 sayılı Tebliğ: 4/9/2018 tarihli ve 30525 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat
Bedelleri Hakkında ) (Tebliğ No: 2018-32/48)’i,
b) 32 sayılı Karar: 7/8/1989 tarihli ve 89/14391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
yürürlüğe konulan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararı,
c) Aracı Banka: GB’nin 28 inci hanesinde kayıtlı banka veya ihracatçı tarafından
ihracat hesabının kapatılması işlemlerini gerçekleştirmek üzere GB’nin bir örneği/GB bilgileri
ibraz edilerek anlaşma sağlanan bankayı,
ç) Bakanlık: T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığını,
d) Banka: 32 sayılı Karar’da tanımlanan bankaları,
e) Fiili İhraç Tarihi: Eşyaya ilişkin ihracat beyannamesinin kapanma tarihini,
f) GB: Gümrük Beyannamesini,
g) İBKB: 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in ekinde yer alan İhracat Bedeli Kabul Belgesini
ğ) Merkez Bankası: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasını,
h) Mikro İhracat: 2009/15481 sayılı “4458 sayılı Gümrük Kanununun Bazı
Maddelerinin Uygulanması Hakkında Karar”ın 126 ncı maddesi kapsamında yer alan eşyalara
ilişkin ihracatı,
ı) NBF: Nakit Beyan Formunu
ifade eder.
İhracat bedellerinin yurda getirilmesi
MADDE 4 – (1) 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in yürürlüğe girdiği tarihten itibaren fiili
ihracatı gerçekleştirilen işlemlere ilişkin ihracat bedellerinin yurda getirilme süresi fiili ihraç
tarihinden itibaren 180 günü geçemez. 180 gün azami süre olup bedellerin ithalatçının
ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin yurda getirilmesi esastır.
2
(2) 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in yayımı tarihinden önce fiili ihracatı gerçekleştirilen
ihracat işlemlerine ilişkin bedeller 2018-32/48 sayılı Tebliğ hükümleri kapsamında yer
almamaktadır.
(3) Özelliği olan ihracat işlemlerine ilişkin olarak bu Genelgenin 7 nci maddesinde
belirtilen süreler uygulanır.
(4) İhracat işlemlerine ait sözleşmelerde bedellerin tahsili için fiili ihraç tarihinden
itibaren 180 günden fazla vade öngörülmesi durumunda, bedellerin yurda getirilme süresi vade
bitiminden itibaren 90 günü geçemez. Öngörülen vadenin tespiti için ihracatçının yazılı
beyanıyla birlikte vade içeren sözleşmenin ya da vadeyi tevsik niteliğini haiz proforma fatura
veya poliçenin aracı bankaya ibrazı zorunludur.
(5) Serbest bölgelere yapılan ihracat işlemleri 2018-32/48 sayılı Tebliğ hükümleri
kapsamındadır.
(6) Ek:2’de yer alan ülkelere yapılan ihracat işlemleriyle ilgili olarak 2018-32/48 sayılı
Tebliğ’in 3 üncü maddesinin birinci fıkrası uygulanmaz.1
(7) Yurt içinde serbest dolaşımda bulunan malların gümrüksüz satış mağazalarında
satılmak üzere bu mağazalara veya söz konusu mağazaların depolarına antrepo rejimi
kapsamında antrepo beyannamesi ile alındığı işlemler için 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in 3 üncü
maddesinin birinci fıkrası uygulanmaz.
(8) Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketleri ile Makine ve Kimya
Endüstrisi Anonim Şirketi tarafından yapılan ihracat işlemlerinde 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in
3 üncü maddesinin birinci fıkrası uygulanmaz.2,3
(9) GB’nin “Gideceği Ülke” başlıklı 17 nci hanesinde “İsrail” yazdığı ancak fiili olarak
ihracatın Filistin’e yapıldığı, dolayısıyla GB’nin 8 inci hanesinde alıcı adresinin “Filistin”
olarak belirtildiği ihracat işlemlerinde, bu hususun satış sözleşmesi, kesin veya proforma
fatura, GB örneği/GB bilgileri ve banka hesap özeti gibi belgelerle tevsik edilmesi şartıyla,
bahse konu ihracat Filistin’e yapılmış sayılır.3
İhracat bedellerinin tahsil şekilleri
MADDE 5 – (1) İhracat bedelleri 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in 3 üncü maddesinin ikinci
fıkrasında belirtilen ödeme şekillerine göre tahsil edilir ve GB’nin 28 inci hanesine tahsil
işleminde kullanılan ödeme şekli yazılır. Birden fazla ödeme şeklinin kullanılması durumunda
kullanılan diğer ödeme şekilleri GB’nin açıklama kısmına yazılır.
(2) İhracat bedellerinin beyan edilen Türk parası veya döviz üzerinden yurda getirilmesi
esas olup, bedelin beyan edilenden farklı bir döviz üzerinden getirilmesi mümkündür.
(3) Türk parası üzerinden yapılan ihracat karşılığında yurda döviz getirilmesi
mümkündür.
(4) İhracat bedelinin yolcu beraberinde efektif olarak yurda getirilmesi halinde gümrük
idarelerine beyan edilmesi zorunludur.
